IJspret van Avercamp in het Rijksmuseum

Hendrick Avercamp, IJsgezicht bij een brouwerij. 1610-1615 Londen, National Gallery

Rijksmuseum: Voor het eerst toont het Rijksmuseum een overzichtstentoonstelling van Hendrick Avercamp, de bekendste schilder van ‘Hollandse’ winterlandschappen uit de 17de eeuw. Als eerste Nederlandse kunstenaar specialiseerde hij zich in het schilderen van winterlandschappen met ijspret. Ons beeld van het leven in de strenge winters in de Gouden Eeuw wordt na 400 jaar nog altijd bepaald door Avercamps ijsgezichten met prachtige verhalende details van schaatsende paartjes, kinderen die elkaar bekogelen met sneeuwballen of een man die door het ijs zakt. Naast bijna twintig van zijn beste schilderijen worden in deze tentoonstelling dertig van zijn mooiste tekeningen uit internationale musea en privécollecties samengebracht. De tentoonstelling Hendrick Avercamp: IJspret is van 20 november 2009 tot en met 15 februari 2010 in het Rijksmuseum te zien. Vervolgens van 21 maart tot 5 juli 2010 in de National Gallery of Art in Washington.

Onder redactie van Pieter Roelofs is het overzichtswerk Hendrick Avercamp. De meester van het ijsgezicht verschenen. U vindt het hier.

Aartsbisschop Nichols over beelden uit de Spaanse Gouden Eeuw

De aartsbisschop van Westminster over Sint Franciscus, Maria Magdalena, de dode Christus en het verschil tussen schoonheid en aantrekkelijkheid. Naar aanleiding van de tentoonstelling The Sacred Made Real in de Britse National Gallery met beelden en schilderijen gemaakt door Pedro de Mena, Gregorio Fernández, Diego Velázquez en Francisco de Zurbarán.

Hollanders aan de Hudson

A view of Dutch Manhattan from Governor's Island, circa 1660

De tentoonstelling Hollanders aan de Hudson is van 5 september tot 29 november 2009 te bezoeken in het Westfries Museum.

Westfries Museum: De expositie is gewijd aan het werk van de Amerikaanse kunstenaar Len Tantillo. Al meer dan 25 jaar legt hij zich toe op het verbeelden van de geschiedenis van zijn eigen woonomgeving, de staat en de stad New York. Daaronder ook de periode dat de Hollanders langs de oevers van de rivier de Hudson de kolonie Nieuw Nederland vestigden. Als historicus met potlood en penseel geeft Len Tantillo de Nederlandse ‘roots’ van de Verenigde Staten een gezicht.

L.F. Tantillo

De website van de heer Tantillo vindt u hier.

Het menselijke lichaam

Mark Gauvreau Judge over de tentoonstelling Paint Made Flesh van The Phillips Collection, moderne kunst, het menselijke lichaam, schoonheid en een live optreden van Michael Jackson.



De tentoonstelling



Michael Jackson - You Rock My World (live)

Museumnacht te Leiden

Zaterdag 4 juli 2009 vanaf 20.00 uur museumnacht te Leiden. Aanbevolen is de zestiende eeuwse schilderkunst in Stedelijk Museum De Lakenhal.

K. van Mander in Het Schilder-boeck (1604): eenighe aerdige schoon stucken die in de rasende Diluvie der beeldtstorminge niet vergaen / maer ten ghelucke noch over zijn gebleven.

Cornelis Engebrechtsz., Drieluik met de Kruisiging van Christus, eerste kwart zestiende eeuw, olieverf op paneel. Stedelijk Museum De Lakenhal, Leiden

Dit zijn twee Altaertaelen met deuren / welcke eerstijd pleghen te staen buyten Leyden in een clooster-kerck / ghenaemt tot Marien-Poel. Het een stuck is de binnen-tafel / een Crucifix met de twee Moordenaers / Marien, Ioannes, en anderen omstandt te Peerdt en te voet / seer fraey en wel gedaen: in de rechter deur / d'Offerhande van Abraham: en in de slincke / een Serpentbijtinge. De ander Tafel is een afdoeninghe van het Cruys / met noch daer rontom by ghevoecht in cleyne perckxkens ses ander weeningen van Maria: in de deur comen Prianten als ick meen / en is alles seer aerdich en constigh ghedaen.

Cornelis Engebrechtsz., Drieluik met de Bewening van Christus, eerste kwart zestiende eeuw, olieverf op paneel. Stedelijk Museum De Lakenhal, Leiden

Marike Hoogduin-Berkhout: Belangrijker dan de drieluiken van Engebrechtsz. was het drieluik door Lucas van Leyden, het Laatste Oordeel voorstellend en in 1526-1527 gemaakt in opdracht van de Leidse houthandelaar Claes van Zwieten (overl. 1525). Oorspronkelijk bevond het zich in de doopkapel van de Pieterskerk; het werd tijdens de Beeldenstorm in 1566 overgebracht naar het St. Catharinagasthuis. Ook dit drieluik bleef bewaard en werd in 1577 in de Burgemeesterskamer van het stadhuis opgehangen. Van Mander geeft een lyrische omschrijving van het schilderij waarbij hij vooral de naakten roemt die Lucas 'op het leven wel heeft ghemerckt / bysonder de Vrouwen naeckten / die hy van lieflijcke carnatie heeft gheschildert', terwijl anderen weer wat meer 'cantigh' of 'ghesneden' zijn. Ook de scènes met de twee beschermheiligen van de stad - Petrus en Paulus - op de achterzijde van de zijluiken vindt Van Mander prachtig geschilderd, zelfs 'beter gecoloreert en vloeyender ghedaen' dan de voorstelling op het middenpaneel. Hij concludeert dan ook dat het drieluik een zo belangrijk werk is, 'datter groote uytheemsche Potentaten nae hebben laten vraghen om te coope', waarmee Van Mander de eerste is die de onderhandelingen tussen het stadsbestuur en Rudolf II van Praag (1522-1612) inzake de beoogde aankoop van het schilderij beschrijft. Het aanbod is echter 'van den edel heeren aldaer beleefd'lijck afgheslaghen', omdat het stadsbestuur 't' hun vermaert Borgher [Lucas van Leyden] ten eeren niet begheeren te missen / wat groote sommen gheldts men daer voor oock wilde gheven'. Dit was wederom het bewijs van de macht en schoonheid van de schilderkunst, of zoals Van Mander dat schrijft 'welcken glans der eer ende edel Schilderconst heerlijck met ee[n] wederschijn daer en blinckende maeckt'.

Lucas van Leyden, Drieluik met het Laatste Oordeel, 1527, olieverf op paneel. Stedelijk Museum De Lakenhal, Leiden

Master Paintings Week London

Van 4 tot 10 juli 2009 te Londen. De galleriën gespecialiseerd in Oude Meesters en de veilinghuizen Christie's en Sotheby's organiseren de week. Direct meer weten?
- catalogus;
- praktische informatie.

Eén stuk is in ieder geval niet meer te koop. Nationaal Museum Paleis Het Loo kocht, uiteraard na afdingen, een schilderij van de Utrechtse caravaggist Gerard van Honthorst bij Johnny van Haeften. Bewonder hieronder de Allegorie van vrede en welvaart en lees het verhaal over de ontdekking en de betekenis.


Allegorie van vrede en welvaart, 1629, olieverf op doek.

Art.view: Identifying undiscovered paintings is, of course, what every dealer dreams of. In January Mr van Haeften, one of London’s most Knowledgeable dealers in paintings from the Dutch golden age, travelled to New York where he bought a pretty picture by Gerrit van Honthorst. It is of three small children feeding fruit to a spotted animal that could be a leopard or a cougar in a halter (pictured top).

The painting, which had been bought by the American vendor’s father in the 1920s, was estimated to fetch $70,000-90,000. But Mr van Haeften, betting on his superior knowledge of the genre, bid up to $165,000 to secure the picture ($200,500 with commission and taxes).

Back in the London, he had it cleaned and set a young researcher, Dave Dallas, to work on it. Looking at the painting over several weeks, the two men realised that the date on it was not 1649, as stated by Sotheby’s in the catalogue of its January sale, but 1629.

The date is important. Frederick Henry, Prince of Orange, was still on the throne (he died in 1647), and the painting, “An Allegory of Peace and Plenty”, celebrates the Dutch conquest of Brazil. The three youngsters are Frederick Henry’s children, Prince Willem and the little princesses, Louise Henriette and Henriette Amalia. The cat is a jaguar and the halter actually orange ribbons restraining it, symbolic of the taming of South America by the House of Orange, which is enjoying the fruits of its conquest. A royal commission gives the painting a provenance it never had before.

Mr van Haeften had hoped to make his royal van Honthorst the star of his Master Paintings Week. Then he got a call from Het Loo in the Netherlands. Until recently a palace belonging to the Dutch royal family, Het Loo is now a museum to the House of Orange Nassau. The trustees would like to buy the picture, and please could they have a discount on the $575,000 Mr van Haeften was asking for it. How much, he won’t say. “We reached a happy conclusion all round.”

Tentoonstelling Jan Lievens in het Rembrandthuis

Van 17 mei tot 9 augustus 2009 is in het Museum Het Rembrandthuis de tentoonstelling Jan Lievens (1607-1674). Loopbaan van een wonderkind te bezichtigen. De tentoonstelling is tot stand gekomen middels een samenwerking tussen de National Gallery of Art en het Milwaukee Art Museum uit de Verenigde Staten.

Erik Spaans in het FD: Dat het geschilderde oeuvre van Lievens zeer divers en een beetje onevenwichtig is, wil overigens niet zeggen dat hij geen meesterwerken in olieverf zou hebben geproduceerd. Voor de goede orde: er hangen weergaloze schilderijen in het Rembrandthuis. Een anekdotisch tafereel met kaartspelers bijvoorbeeld, waarop twee mannen zich in een herberg laten verrassen door de dood (in de vorm van een skelet). Of een teder zelfportret waarop de schilder zich en profil heeft weergegeven en waar een enkele wang oplicht in het duister.

Er zijn prachtige grijsaards met woeste baarden en melancholieke blikken. Een kruisiging toont een gekwelde Christusfiguur die voor een inktzwarte onweerslucht lijkt te zweven tussen hemel en aarde. En - misschien wel het mooiste werk van de tentoonstelling - een dramatische en prachtige uitgelichte voorstelling van Job op de mestvaalt. Een bleke, halfnaakte, deerniswekkende figuur met een gerimpeld lijf en hangende schouders. In de woorden van gastconservator Arthur Wheelock 'elke vezel van zijn lichaam maakt duidelijk dat deze man aan het einde van z'n Latijn is'.

De bewening van Christus, ca. 1640, olieverf op doek. Bayerische Staatsgemäldesammlungen, München, Alte Pinakothek

Arthur Wheelock, curator northern baroque painting van de Amerikaanse National Gallery of Art heeft de catalogus verzorgd: Jan Lievens: A Dutch Master Rediscovered. Hij schreef ook een brochure die kosteloos te downloaden is (PDF).

Barbara Tempchin interviewde Arthur Wheelock over Lievens:

The Leiden Years (1620–1632)



London and Antwerp (1632–1644)



Return to the Netherlands (1644–1674)



Meer info:

- National Gallery of Art

- Milwaukee Art Museum

- Museum het Rembrandthuis

Bozzetti

Georg Anton Urblaub, 'Paulus preekt voor de Areopagus in Athene', Alte Galerie am Landesmuseum Joanneum, Graz.

Rijksmuseum Twenthe: Bozzetti, in olieverf geschilderde schetsen op doek, werden ter voorbereiding van altaarstukken, schilderijen of monumentale fresco's gemaakt. Het Rijksmuseum Twenthe toont ruim 50 unieke bozzetti uit de collectie van de Alte Galerie am Landesmuseum Joanneum in Graz. Deze collectie is aangevuld met werken van Rubens en Tiepolo uit respectievelijk Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam en het Rijksmuseum Amsterdam.

Een echte Toorop?!

Museum Het Valkhof, Nijmegen: Na de succesvolle tentoonstelling 'Jan Toorop - Portrettist' (2003) besteedt het museum opnieuw aandacht aan deze bekende en geliefde kunstenaar. Ditmaal staan het werk en de contacten uit zijn Nijmeegse periode (1908-1916) centraal, met als belangrijk onderdeel zijn 'cultureel ondernemerschap'. Toorop deed namelijk goede zaken met reproducties van zijn populairste werk, die hij soms zelf inkleurde en signeerde. Verkoopsters brachten die op straat vanaf de handkar aan de man. De tentoontstelling biedt een overzicht van deze 'echte Toorops' met een aantal originele werken die hieraan ten grondslag lagen. Daarnaast wordt de correspondentie van de kunstenaar gepresenteerd, waarvan het museum belangrijke stukken in de collectie heeft. Tevens zijn de meest bijzondere werken opgenomen die tijdens een tweetal druk bezochte kijkdagen door particuliere eigenaren zijn ingebracht

Regisseur Anneloor van Heemstra maakte een impressie van de diverse onderwerpen die in de tentoonstelling 'Een echte Toorop?!' aan bod komen.

Caravaggio in Holland

Caravaggio en de Utrechtse Caravaggisten staan centraal in een tentoonstelling in het Städel Museum te Frankfurt. Carravaggio in Holland is tot 26 juli 2009 te bezichtigen.

Een bespreking van de hand van Eduard Beaucamp kun je lezen in de Frankfurter Algemeine Zeitung. Alvast een voorproefje:

Die Genre-Parade des Städel hat im ersten Saal ein ernstes und gewichtiges Vorspiel jenseits aller Lustbarkeiten und Frivolitäten. Caravaggios „Dornenkrönung“ aus Wien erschließt die tieferen Schichten seines barocken Realismus: Zwei grobe Schergen traktieren den gebeugt sitzenden, blutenden Christus mit Stöcken. Als kalter, unbeteiligter Voyeur drängt sich ein gepanzerter Soldat seitlich in die Szene. Caravaggio lässt den Gefolterten in den leer gelassenen, unteren Bildraum starren und artikuliert damit durchdringenden Schmerz und abgrundtiefe Verlorenheit. Diesem Meisterwerk, das zuletzt 2001 in Berlin zu sehen war, sind zwei recht getreue Paraphrasen der „Dornenkrönung“ von Bartolomeo Manfredi und von Baburen an die Seite gestellt, die gleichfalls um den Kopf Christi als Zentrum des Leidens kreisen, aber Caravaggios Tiefsicht nicht erreichen.

Vermeers Dame met de Weegschaal in Rijksmuseum

Van 11 maart tot en met 1 juni 2009 te zien in het Rijksmuseum te Amsterdam. Naast de volgende meesterwerken van Johannes Vermeer uit de vaste collectie: De Melkmeid, de Brieflezende vrouw, De liefdesbrief en het Gezicht op huizen in Delft.


Gematigdheid en een evenwichtig oordeel vormen de centrale boodschap.

Zie de website Essential Vermeer voor een interactieve analyse van het schilderij.

Meer info over de tentoonstelling vind je hier.

Filippo Lippi : Annonciation avec Saint Julien

Tentoonstelling over de renaissance in Prato (15 km ten noorden van Florence) met bijzondere aandacht voor Filippo Lippi (Annonciation avec Saint Julien, c. 1460). Van 25 maart tot 2 augustus 2009 in Musée du Luxembourg te Parijs.

Pride of Place: Dutch Cityscapes in the Golden Age

Hendrick Cornelisz. Vroom, Gezicht op Hoorn, 1622

Karen Wilkin: Dutch cities were not only seats of power, wealth, and intellectual life, but also sources of intense pride, as visible evidence of prosperity and civic order. In a small region where allegiance was often divided and subdivided into complicated factions, the distinctive appearance of an individual city—its harbor, its church towers, the rooflines of its public buildings, the shape of its defensive walls, and more—could be emblematic of identity, a sign of individuality and distinction. Dutch artists rose to the occasion, meeting the demand for the celebration of place by painting “portraits” of skylines, distinctive locations, and important buildings, and creating, along the way, an entirely new genre: the cityscape.

Vergelijk ook de verschillende stadsgezichten toen en nu. Ontnemen modernisten ons door lelijkheid onze identiteit?

Romeyn de Hooghe. De verbeelding van de late Gouden Eeuw

Bij Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam en het naastgelegen Allard Pierson Museum is tot en met zondag 8 maart 2009 de tentoonstelling 'Romeyn de Hooghe. De verbeelding van de late Gouden Eeuw' te bezichtigen.

Bijzondere Collecties UvA: Boven alles was Romeyn de Hooghe een meester in de verbeelding van zijn tijd. Het publiek kon zich met zijn prenten een voorstelling maken van bijvoorbeeld het rampjaar 1672, de Glorious Revolution in 1688, waarbij stadhouder Willem III koning werd van Engeland, en de oorlogen van de Habsburgse keizers tegen de Turken. Het was een politiek en sociaal onrustige tijd, maar ook een tijd die kunsthistorisch onderbelicht is; de grote meesters – Hals, Rembrandt en Vermeer – waren immers overleden. Romeyn de Hooghe is dé representant van de late Gouden Eeuw. Zijn rijk geschakeerde oeuvre biedt inzicht in een ‘vergeten' periode.

Bekijk een film over Romeyn de Hooghe.

Of de webspecial van het Rijksmuseum.

Ook de moeite waard zijn de ingescande boeken met prenten van De Hooghe, zoals Het voorhof der ziele.